7 მითი ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ

ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ მითების გაქარწყლება ხელს უწყობს სტიგმების დამარცხებას და ქმნის გარემოს, რომელშიც ნებისმიერი ასაკის ადამიანს შეუძლია ითხოვოს მხარდაჭერა, როცა მას ეს სჭირდება. გთავაზობთ შვიდ ყველაზე გავრცელებულ მცდარ წარმოდგენას ფსიქიკური ჯანმრთელობის შესახებ:

1. მითი: თუ ადამიანს აქვს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა, ეს ნიშნავს, რომ მას სუსტი გონებრივი შესაძლებლობები აქვს.

ფაქტი: ფსიქიკური, ისევე როგორც ფიზიკური ჯანმრთელობის პრობლემა შეიძლება შეექმნას ნებისმიერ ადამიანს, განურჩევლად მისი გონებრივი შესაძლებლობის, სოციალური კლასისა თუ შემოსავლის დონისა.

2. მითი: ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე მხოლოდ იმ შემთხვევაში უნდა ვიზრუნოთ, თუ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა გვაქვს.

ფაქტი: ყველას სჭირდება აქტიური ნაბიჯების გადადგმა მათი კეთილდღეობის და ფსიქიკური ჯანმრთელობის გასაუმჯობესებლად. ისევე როგორც, ყველას სჭირდება ჯანსაღი ჩვევების დანერგვა ფიზიკური ჯანმრთელობის შესანარჩუნებლად.

3. მითი: ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები მოზარდებში არ არის სერიოზული საკითხი. მათ ჰორმონების ცვალებადობის გამო ეცვლებათ ხშირად განწყობა და ამით უბრალოდ ყურადღების მიქცევა უნდათ.

ფაქტი: თინეიჯერებს ხშირად აქვთ გუნება-განწყობის ცვალებადობა, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ მოზარდს არ შეიძლება ჰქონდეს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა. მსოფლიოში მოზარდების თოთხმეტი პროცენტი განიცდის ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებს. გლობალურად, 10-დან 15 წლამდე ასაკის ადამიანებში, თვითმკვლელობა სიკვდილის მეხუთე ყველაზე გავრცელებული მიზეზია, ხოლო 15-19 წლის მოზარდებისთვის - მეოთხე ყველაზე გავრცელებული მიზეზი. ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების დიდი წილი 14 წლის ასაკში იწყება.

4. მითი: ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების პრევენცია შეუძლებელია.

ფაქტი: ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების განვითარებისგან ადამიანები ბევრ ფაქტორს შეუძლია დაიცვას. მათ შორისაა სოციალური და ემოციური უნარების გაძლიერება, დახმარებისა და მხარდაჭერის დროული მიღება,, მხარდამჭერი, მოსიყვარულე, თბილი ოჯახური ურთიერთობები, პოზიტიური სასკოლო გარემო და ჯანსაღი ძილის რეჟიმი.

სირთულეების დაძლევის უნარი განპირობებულია დამცავი ფაქტორების ერთობლიობით.  არც მხოლოდ გარემო პირობები და არც ცალკეული სტრესორები არ იწვევს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემებს. ბავშვებსა და მოზარდებს, რომლებიც კარგად უმკლავდებიან სირთულეებს,  ჩვეულებრივ, აქვთ ბიოლოგიური რეზისტენტულობა, და ასევე ძლიერი, დამხმარე კავშირები ოჯახთან, მეგობრებთან და უფროსებთან მათ გარშემო. ეს კი  ქმნის დამცავი ფაქტორების ერთობლიობას, რაც მყარ ფსიქიკურ მდგომარეობას განაპირობებს.   

5. მითი: ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა სისუსტის ნიშანია. უფრო ძლიერი რომ იყოს, ეს პრობლემა არ შეექმნებოდა.

ფაქტი: ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები არაფერ კავშირშია სისუსტესთან ან ნებისყოფის ნაკლებობასთან. ეს არ არის მდგომარეობა, რომელსაც ადამიანები ირჩევენ, ჰქონდეთ თუ არ ჰქონდეთ. სინამდვილეში, ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების დროს დახმარების საჭიროების აღიარება და მოთხოვნა დიდ ძალასა და გამბედაობას მოითხოვს. ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემა ნებისმიერ ადამიანს შეიძლება განუვითარდეს.

6. მითი: მოზარდებს, რომლებიც იღებენ კარგ შეფასებებს და ჰყავთ ბევრი მეგობარი, არ ექმნებათ ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები, მათ არ აქვთ დეპრესიაში ჩავარდნის მიზეზი.

ფაქტი: დეპრესია არის ფსიქიკური ჯანმრთელობის მდგომარეობა, რომელიც გამოწვეულია სოციალური, ფსიქოლოგიური და ბიოლოგიური ფაქტორების კომპლექსური ურთიერთქმედებით. დეპრესიით შეიძლება დაავადდეს ნებისმიერი ადამიანი, განურჩევლად მათი სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობისა და მიუხედავად იმისა, თუ რამდენად კარგი ჩანს მათი ცხოვრება გარედან. მოზარდები, რომლებიც სკოლაში კარგად სწავლობენ, შესაძლოა იყვნენ წარმატების მიღწევის მუდმივი  წნეხის ქვეშ, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს შფოთვითი აშლილობა, ან შესაძლოა მათ სახლში ჰქონდეთ პრობლემური გარემო. მოზარდებს შეიძლება დაემართოთ დეპრესია ან შფოთვითი აშლილობა ისეთი მიზეზის გამოც, რომლის ამოცნობაც ერთი შეხედვით შეუძლებელია.

7. მითი: ცუდი აღზრდა მოზარდებში ფსიქიკურ აშლილობას იწვევს.

ფაქტი: ბევრმა ფაქტორმა - მათ შორის სიღარიბემ, უმუშევრობამ და ძალადობამ, მიგრაციამ და სხვა არახელსაყრელმა გარემოებებმა - შეიძლება იქონიოს გავლენა მოზარდების და მათი აღმზრდელის ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე და მათ ურთიერთობაზე. მოზარდებმა მოსიყვარულე, მხარდამჭერი ოჯახებიდანაც შეიძლება განიცადონ ფსიქიკური ჯანმრთელობის სირთულეები, ისევე როგორც მოზარდებმა ისეთი ოჯახებიდან, სადაც თავად აღმზრდელებს სჭირდებათ დახმარება მოზარდის ჯანსაღი განვითარებისთვის ოპტიმალური გარემოს შესანარჩუნებლად. მხარდაჭერით, აღმზრდელებს შეუძლიათ მნიშვნელოვანი როლი შეასრულონ, რათა მოზარდებმა შეძლონ თავად დაძლიონ სირთულეები, რომლებიც ცხოვრებაში შეხვდებათ.