ბიო ენერგია თხილის ნაჭუჭისგან

მაჭახელას ეროვნული პარკის ტყეებში ჩამალული  მარინა ძნელაძის სახლი ერთ ერთია საქართველოს ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჩუხუნეთში გაფანტულ მსგავს სახლებს შორის; თუმცა მას სახურავზე დამონტაჟებული მზის ენერგიაზე მომუშავე წყლის გამაცხელებელი გამოარჩევს; და ეს ყველაფერი არ არის, მარინა მისი სახლისთვის ენერგიის გამოსამუშავებლად ბიომასასაც იყენებს.

მარინას ოჯახი ერთ ერთია იმ თექვსმეტ შინამეურნეობას შორის რომელმაც აჭარაში, გაეროს განვითარების პროგრამისა და გლობალური გარემოსდაცვითი ფონდისაგან მიიღო შეშის ალტერნატიული განახლებადი ენერგიის წყარო - ბიომასა, ენერგო ეფექტური ღუმელი და მზის პანელები.   

მარინა ერთ ერთი პირველი მაცხოვრებელი იყო რომელიც 2017  წელს  სათავეში ჩაუდგა ამ ახალი ტექნოლოგიების დანერგვას, როგორც მან გაეროს მუდმივ კოორდინატორს - საბინე მახლის - რეგიონში ბოლო ვიზიტისას უთხრა, საწვავი შეშის ალტერნატივაზე გადასვლამ მისი ცხოვრება შეცვალა.

„პირველ რიგში ეს მეხმარება, რომ ზამთარში სახლში უზრუნველყოფილი იყოს სათანადო ტემპერატურა და მუდმივი ცხელი წყალი; ამასთან, ის გარემოსთვის კარგია,“ - ამბობს მარინა. 

საქართველოში, სოფლად და ქალაქად გასათბობად სხვადასხვა საწვავს იყენებენ. ქალაქად გათბობის მთავარი წყარო ბუნებრივი გაზია. გაეროს განვითარების პროგრამის მონაცემებით საქართველოს სოფლის მოსახლეობის დაახლოებით სამი მეოთხედი კვლავაც შეშაზეა დამოკიდებული, რასაც შედეგად მოაქვს ნახშირბადის მაღლი ემისია, რაც თავის მხრივ კლიმატის ცვლილების და ტყის საფარის განადგურების ერთ ერთი მნიშვნელოვანი განმაპირობებელია. მერქნის არა მდგრადი მოხმარება წელიწადში 2.4 მილიონ კუბურ მეტრს აღწევს, რაც საქართველოს წელიწადში დაახლოებით   446 მილიონი ლარი (დაახლოებით 171 მილიონი აშშ დოლარი) უჯდება.

შეშის პერსპექტიული ალტერნატივა არის სასოფლო სამეურნეო ნარჩენების, მაგალითად თხილის ნაჭუჭის წვა.  საქართველო ტრადიციულად მდიდარია  თხილის ნაჭუჭით, თუმცა მოსახლეობამ სულ ახლახან დაიწყო მისი პრაქტიკული გამოყენება ბიო საწვავის წარმოებისთვის.  კლიმატის ცვლილების მზარდი საფრთხის ფონზე, მწვანე ენერგიის წყაროების გამოყენება მისი გავლენის შერბილებისთვის, არასოდეს ყოფილა ასე აუცილებელი.   

„ეს ინტერვენცია ძალიან ეხმარება შინამეურნეობებს“ - ამბობს მარინადა ხაზს უსვამს ბიომასის მოხმარების დადებით მხარეებს. „ეს არის უფრო  საიმედო და ნაკლებად შრომატევადი ვიდრე შეშის ჭრა და ტრანსპორტირება, ასევე მომგებიანია - ახლა ნაკლებს ვხარჯავთ ვიდრე ადრე. თხილის ნაჭუჭი მეტ სითბოს იძლევა ვიდრე შეშა,  ამასთან ბიომასის შენახვა უფრო მარტივია.”  მარინა თხილის ნაჭუჭის ჩანთებს პატარა ბეღელში ინახავს.  

„ამგვარი ოჯახის დონეზე მიღებული, მცირე ხარჯიანი გადაწყვეტილებები  უყრის საფუძველს ეკო მეგობრული საზოგადოების ჩამოყალიბებას“, ამბობს მუდმივი კოორდინატორი საბინე მახლი და დადებითად აფასებს სუფთა ალტერნატივებზე გადასვლის მცდელობას.

არ იყო მარტივი ყოფილიყავი პირველი ვინც ამ გადაწყვეტილებებს მიიღებდა. მარინას მეზობლები თავიდან  სკეპტიკურად  განეწყვნენ ამ ინიციატივის მიმართ. „მამაჩემმაც კი, რომელიც გათბობისთვის მუდამ შეშას იყენებდა, სკეპტიკურად მიიღო ეს სიახლე“, - აღნიშნა მან.  

მარინას მსგავსმა ოჯახებმა თავდაპირველად პროექტის ფარგლებში ჩატარებული ტრენინგების მეშვეობით მიიღეს ინფორმაცია  გათბობის ენერგო ეფექტური  გზების და მზის წყლის გამაცხელებელის გამოყენების შესახებ.  შემდგომ ამ ადამიანებმა სხვებს გაუზიარეს ცოდნა. ძალიან მალე, სხვა შინამეურნეობებმაც გადაწყვიტეს   ბიომასის ენერგიაზე გადასვლა და ახლა მაჭახელას ეროვნულ პარკში 80 ოჯახი იყენებს შეშის ალტერნატიულ საწვავს.

„ბიომასის, მაგალითად თხილის ნაჭუჭის გამოყენებით შესაძლებელია უზრუნველყოფილი იქნას გასათბობი ენერგიის მდგრადი წყარო და ამავდროულად შემცირდეს დამოკიდებულება ტრადიციულ საწვავზე, რომლის მოხმარება ხელს უწყობს ტყის საფარის განადგურებას და ჰაერის დაბინძურებას“, - აცხადებს გაეროს მუდმივი კოორდინატორი. „ვფიქრობთ გავიმეოროთ გაეროს განვითარების პროგრამის მიერ შესრულებული სამუშაო მაჭახელას დაცულ ტერიტორიებზე, რათა შეშაზე დამოკიდებულება შემცირდეს. ამ გზით ვცდილობთ უზრუნველვყოთ ყველას წვდომა სანდო, ხელმისაწვდომ და მდგრად ენერგიაზე“.

იაპონიის მთავრობის ახალი დაფინანსებით, გაეროს განვითარების პროგრამა ასევე აგრძელებს მზის ენერგიის ტექნოლოგიების პოპულარიზაციას და მაჭახელას დაცულ ტერიტორიებზე უფრო მწვანე, ჯანსაღი და მდგრადი გადაწყვეტილებების დანერგვას.

მოსალოდნელია, რომ ახალი ინიციატივით ისარგებლებს 250-ზე მეტი ოჯახი, მათ შორის ადგილობრივი ქალები. საქართველოსთვის ეს არის პატარა მაგრამ მტკიცე ნაბიჯი მდგრადობისათვის, რომელიც გზას გაუნათებს უკეთესი მომავლისაკენ.